Văn hóa > Đương đại

Chuyển đổi số là một xu thế tất yếu trong tất cả các lĩnh vực, trong đó có ngành Xuất bản. Quá trình này mở ra hướng đi mới cho hoạt động xuất bản, nhằm lan tỏa tri thức một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất. Bài viết nghiên cứu những nhân tố tác động đến quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực xuất bản ở Việt Nam hiện nay và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động này.

Tiêu dùng văn hóa (TDVH) là một phần quan trọng trong đời sống của cá nhân. Bài viết chỉ ra những vai trò của TDVH đối với con người trong bối cảnh hiện nay trên các phương diện như đáp ứng nhu cầu giải trí, định hướng lối sống và kiến tạo bản sắc, nâng cao năng lực thưởng thức và sáng tạo nghệ thuật của cá nhân cũng như thúc đẩy quá trình sản xuất văn hóa.

Sự hình thành và phát triển các khu công nghiệp, khu chế xuất (KCN, KCX) đã có những đóng góp tích cực vào thành tựu tăng trưởng và phát triển kinh tế của đất nước, tác động đến sự phát triển của các ngành công nghiệp nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài, đồng thời đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thúc đẩy liên kết ngành và liên kết vùng, mở rộng quan hệ đối ngoại, đóng góp tích cực vào tăng nguồn thu ngân sách và tạo việc làm cho nhiều người lao động… Nhưng bên cạnh đó, vấn đề xây dựng môi trường văn hóa (MTVH) ở các KCN vẫn đang đặt ra những thách thức cần được giải quyết. Bài viết nhận diện thực trạng, những bất cập và đề xuất một số giải pháp xây dựng MTVH ở các KCN hiện nay.

Mạng xã hội (MXH) đã và đang trở thành phương tiện thông tin phổ biến, thiết yếu trong đời sống con người nói chung, sinh viên ở Việt Nam nói riêng. Bên cạnh những mặt tích cực, MXH cũng chứa đựng và tiềm ẩn nguy cơ có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sinh viên nếu họ không có ý thức, kỹ năng ứng xử phù hợp. Vì vậy, việc bồi dưỡng kỹ năng ứng xử trên MXH cho sinh viên rất cần thiết, giúp họ khai thác, sử dụng, phát huy lợi thế của MXH trong quá trình học tập tại trường và công tác sau này.

Từ khi nhân loại phát minh ra văn tự, chữ viết, sách/ tài liệu đã trở thành kênh thông tin quan trọng truyền bá tri thức và các giá trị văn hóa của xã hội loài người từ thế hệ này sang thế hệ khác. Đọc sách/ tài liệu trở thành một hoạt động không thể thiếu của con người để tiếp thu thông tin, tri thức và kinh nghiệm của những người đi trước, vận dụng vào thực tiễn, hoàn thiện bản thân. Văn hóa đọc với cách hiểu là thước đo mức độ tiếp thu và vận dụng sáng tạo, tri thức, kinh nghiệm, các giá trị văn hóa trong tài liệu vào thực tiễn đã trở thành yếu tố quan trọng đối với sự phát triển của xã hội, đặc biệt trong xã hội hiện đại - xã hội thông tin. Đồng thời, sự biến đổi của xã hội ngày nay, đặc trưng là sự phát triển của công nghệ thông tin, công nghệ hiện đại dẫn tới quá trình chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực hoạt động thông tin - thư viện và xuất bản tài liệu đã tạo ra những cơ hội và thách thức mới với sự phát triển của văn hóa đọc

Hợp tác quốc tế đã và đang trở thành một xu hướng chủ đạo của ngành Xuất bản ở Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở định hướng chiến lược hội nhập quốc tế về văn hóa, quá trình hợp tác quốc tế về xuất bản vừa góp phần gia tăng tiềm lực đất nước, quảng bá giá trị văn hóa Việt Nam; đồng thời tạo điều kiện để độc giả trong nước tiếp cận với giá trị văn hóa tiên tiến của nhân loại. Bài viết nghiên cứu các yếu tố tác động đến hợp tác quốc tế về xuất bản và đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này.

Cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang tác động đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có văn hóa đọc. Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, việc đọc sách, báo qua internet đang là xu hướng được nhiều người lựa chọn. Văn hóa đọc giúp sinh viên các trường đại học nước ta lĩnh hội tri thức, hệ thống khái niệm khoa học, kỹ năng nghề nghiệp, phát triển phẩm chất nhân cách nghề nghiệp tương lai; hỗ trợ cho việc nâng cao trình độ học tập và nghiên cứu khoa học, góp phần nâng cao khả năng tư duy độc lập, tự chủ và sáng tạo của sinh viên. Do đó, nghiên cứu xu hướng biến đổi văn hóa đọc của sinh viên các trường đại học nước ta trước tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0 có ý nghĩa quan trọng, là chìa khóa quan trọng thúc đẩy phát triển văn hóa đọc trong thời đại số.

Sự ra đời, phát triển mạnh mẽ của internet và mạng xã hội ở Việt Nam mở ra những cơ hội, điều kiện thuận lợi để phát triển con người toàn diện, nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, tiến bộ là những thách thức đặt ra. Xây dựng môi trường văn hóa số với những giá trị nhân văn, nhân bản sẽ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để phát huy những mặt tích cực, khắc phục những bất cập, hạn chế, đảm bảo an ninh, an toàn con người và sự phát triển bền vững của quốc gia, dân tộc.

Thời đại số (digital age) hay còn được gọi là thời đại thông tin, thời đại máy tính số hoặc thời đại truyền thông mới là “một giai đoạn trong lịch sử nhân loại với sự chuyển đổi từ ngành công nghiệp truyền thống mà cuộc cách mạng công nghiệp đã mang lại thông qua quá trình công nghiệp hóa, sang nền kinh tế dựa trên số hóa” (1). Chính sự phát triển của ngành công nghệ thông tin đã đưa con người bước vào một giai đoạn phát triển mới hiện đại hơn, thông minh hơn, tiện ích hơn. Thế nhưng bên cạnh những tiện ích đó, cũng tồn tại những ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của chúng ta, đặc biệt về cách hành xử trên mạng xã hội. Nói bao quát hơn chính là văn hóa ứng xử của mỗi cá nhân trong môi trường số.