Văn hóa > Di sản

Nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình đã có từ lâu đời, gắn bó với người phụ nữ và là nét đẹp trong văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS nơi đây. Việc phải làm thế nào để vừa bảo tồn nét văn hóa truyền thống của đồng bào trước những biến động của xã hội, gắn với tạo việc làm bền vững cho người dân nơi đây là một vấn đề vô cùng quan trọng mà các cấp ủy Đảng huyện Mai Châu luôn quan tâm.

Di sản kiến trúc là một loại di sản thuộc loại hình di sản văn hóa vật thể, là nguồn tài sản vô giá của mỗi quốc gia, liên quan đến con người và các cộng đồng. Có thể nói, đây là một lĩnh vực rộng, với nhiều quan điểm tiếp cận khác nhau. Trong xu thế chung về hội nhập quốc tế, các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa đã khẳng định những thành tựu cũng như hiệu quả đối với toàn nhân loại. Tuy nhiên, quá trình hội nhập quốc tế về bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa còn nhiều vấn đề cần làm sáng tỏ như quan điểm, nhận thức, quy trình, các yếu tố liên quan cũng như sự ảnh hưởng từ môi trường tự nhiên, chính sách quản lý, môi trường xã hội đến di sản kiến trúc…

Dự án 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số (DTTS) gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 đã và đang tạo điều kiện cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Chăm của tỉnh Bình Thuận ngày càng hiệu quả.

Hà Tĩnh là một tỉnh ở Bắc Trung Bộ giàu truyền thống lịch sử và văn hóa, được thể hiện qua khối lượng lớn hệ thống di sản văn hóa, trong đó có một lượng lớn di sản sắc phong thời Lê Trung hưng phong chức cho các văn quan, võ quan đương thời và phong thần cho các vị nhân thần và thiên thần. Các sắc phong được phân bố đều khắp các huyện trong tỉnh là nguồn tư liệu gốc có những đặc trưng và giá trị lớn về lịch sử, văn hóa, khoa học và thẩm mỹ, phản ánh nhiều lĩnh vực khác nhau từ truyền thống học hành khoa bảng, khoa hoạn của các dòng họ, tình hình ổn định chính trị, xã hội, phong tục tập quán, tín ngưỡng dân gian, khai hoang lập ấp... thời Lê Trung hưng ở Hà Tĩnh.

Nhà Mạc là một triều đại đặc biệt trong lịch sử Việt Nam. Sự xuất hiện của nhà Mạc trong tiến trình lịch sử dân tộc tuy không dài (1527-1592), nhưng đã có đóng góp đặc biệt trong lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, nghệ thuật, là dấu son đáng trân trọng, tự hào của dân tộc. Từ góc độ di sản văn hóa, chúng tôi đã tiến hành khảo cứu, tập hợp được 11 di sản văn hóa đặc sắc thời nhà Mạc được công nhận là Bảo vật quốc gia. Những tìm hiểu này giúp hình dung, phác họa, nhận diện đặc trưng di sản văn hóa thời Mạc cũng như việc phát huy nó trong bối cảnh hội nhập đa văn hóa hiện nay, khi mà bản sắc văn hóa là chìa khóa của thành công, là căn cốt của sự phát triển bền vững.

Cồn Chè - Cồn Thịnh là di chỉ gốm sứ có từ thời Trần, thuộc huyện Mỹ Lộc, Nam Định. Tại đây, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy dấu vết lò nung, dụng cụ sản xuất cùng các sản phẩm, minh chứng đây đã từng là nơi sản xuất gốm phục vụ cho cung đình mà chủ yếu là phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt trong thái ấp của vương hầu quý tộc vùng này. Những phát hiện về đồ gốm sứ tại đây phần lớn mang những đặc trưng thời đại, phổ biến của đồ gốm thời Trần ở các lò khác có cùng giai đoạn. Nhưng những nghiên cứu, phân loại loại hình trong dòng men và đánh giá đầy đủ giá trị, vai trò của chúng trong lịch sử nhà Trần còn chưa thật rõ ràng, đây là vấn đề rất quan trọng còn bỏ ngỏ. Dựa trên kết quả sưu tầm, khai quật tại di chỉ, bài viết nêu ra những phát hiện, từ cơ sở đó làm sáng rõ hơn mối quan hệ giữa chủ nhân thái ấp - với Hành cung Thiên Trường trong lịch sử Đại Việt nhà Trần.

Vẽ hoa văn bằng sáp ong là một trong những kỹ thuật có từ lâu đời của đồng bào dân tộc Mông ở Sa Pa (Lào Cai). Bằng chất liệu từ thiên nhiên, qua bàn tay khéo léo của các bà, các mẹ, nét vẽ sáp ong đã trở thành những họa tiết trang trí không thể thiếu trên vật dụng, trang phục thổ cẩm truyền thống. Kỹ thuật vẽ này là một trong những nét tinh hoa đặc sắc trong văn hóa dân tộc Mông nơi đây.

Đền thờ Nguyễn Văn Nghi (xã Đông Thanh, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa) - Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, công trình có giá trị nổi bật trên nhiều phương diện. Đây là một trong số ít các di sản kiến trúc còn lại từ TK XVII. Bên cạnh yếu tố niên đại, đền thờ Nguyễn Văn Nghi còn là một công trình kiến trúc - tôn giáo có giá trị nghệ thuật đặc sắc. Việc sử dụng kết cấu hai vòng thành khép kín thay thế tường rào truyền thống, đền thờ đã đạt đến sự kết hợp độc đáo giữa loại hình kiến trúc tôn giáo - tín ngưỡng với kiến trúc thành lũy quân sự

Bài viết phân tích vai trò của thuyết minh viên trong việc giới thiệu và quảng bá tới công chúng, du khách về các giá trị của di tích lịch sử - văn hóa, từ đó cho thấy để phát triển du lịch thì không thể không chú ý đến việc nâng cao chất lượng của công tác thuyết minh viên. Bài viết phân tích thực trạng việc thuyết minh tại các di tích lịch sử - văn hóa ở Cần Thơ hiện nay, từ đó đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả, chất lượng của công tác thuyết minh viên trong thời gian tới.

Nghệ nhân được ví như những “báu vật nhân văn sống”, giữ gìn và truyền dạy các giá trị văn hóa phi vật thể. Từ sau Đổi mới, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách nhằm vinh danh và hỗ trợ các nghệ nhân. Tại làng Chanh Thôn, xã Nam Tiến, huyện Phú Xuyên, Hà Nội, các nghệ nhân đã tích cực thực hành, truyền dạy và quảng bá ca trù thông qua các câu lạc bộ (CLB), sự kiện văn hóa và các chương trình đào tạo. Những nỗ lực này đã góp phần quan trọng vào việc bảo vệ và phát huy nghệ thuật ca trù trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn cần được giải quyết để đảm bảo sự sống còn và phát triển bền vững của di sản này.

Ninh Thuận là tỉnh có vị trí quan trọng trên giao điểm nối liền ba vùng kinh tế trọng điểm trong khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, là địa phương lưu giữ nhiều giá trị di sản văn hóa đặc sắc được hình thành trên cơ sở 33 tộc người cùng chung sống. Bài viết này nhằm cung cấp một cái nhìn khái quát về hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa tại tỉnh Ninh Thuận từ khía cạnh quản lý nhà nước. Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra những giải pháp để bảo vệ và phát huy những giá trị di sản văn hóa này trong tương lai.

Giáo dục truyền thống yêu nước cho sinh viên là câu chuyện không mới, nhưng vẫn luôn mới bởi cách làm, cách triển khai thực hiện thông qua các di sản văn hóa thế giới ở Việt Nam. Hơn bao giờ hết, việc giáo dục truyền thống yêu nước cho sinh viên qua các di sản văn hóa thế giới ở Việt Nam cần là công việc thường xuyên, liên tục đòi hỏi sự cộng hưởng, gắn kết từ nhiều phía, nhiều bên liên quan. Bài viết luận bàn về giáo dục truyền thống yêu nước trong sinh viên qua các di sản văn hóa thế giới ở Việt Nam.