Từ ngày 1-12-2024 đến 1-1-2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ diễn ra các hoạt động tháng 12 với chủ đề “Chợ phiên vùng cao - Chào năm mới 2025” nhằm giới thiệu những nét văn hóa đầu xuân với các nghi lễ, lễ hội, phong tục tập quán qua đó du khách thêm hiểu những nét văn hóa truyền thống, đặc trưng các dân tộc, góp phần bảo tồn, phát huy quảng bá những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, tăng cường giao lưu giữa các dân tộc, đoàn kết, gắn bó, hỗ trợ cùng phát triển.

Hoạt động tháng 12 có sự tham gia của hơn 100 đồng bào 16 dân tộc (Nùng, Tày, Dao, Mông, Mường, Lào, Thái, Khơ Mú, Tà Ôi, Ba Na, Xơ Đăng, Gia Rai, Cơ Tu, Raglai, Ê Đê, Khmer) của 11 địa phương có đồng bào hoạt động hằng ngày (Thái Nguyên, Hà Nội, Hà Giang, Hòa Bình, Sơn La, Thừa Thiên Huế, Gia Lai, Kon Tum, Ninh Thuận, Đắk Lắk, Sóc Trăng). Huy động thêm khoảng 65 đồng bào dân tộc, trong đó 25 đồng bào Mông tỉnh Điện Biên từ ngày 28 đến 29-12-2024; 20 đồng bào Mông, Dao; 20 đồng bào Thái tỉnh Thanh Hóa từ ngày 31-12-2024 đến 1-1-2025.

Điểm nhấn trong tháng 12 là không gian "Phiên chợ vùng cao - Chào năm mới 2025", với hơn 50 gian hàng mang đậm sắc màu các dân tộc vùng cao cùng vui gặp gỡ, nhìn lại một năm đã qua và niềm vui hân hoan chuẩn bị đón chào năm mới 2025 tại “Ngôi nhà chung”. Với điểm nhấn hoạt cảnh không gian chợ phiên là sự kết hợp giữa không khí vui tươi xuống chợ, cùng nhau múa khèn, giã bánh giày với các chàng trai, cô gái dân tộc Mông; các hoạt động dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian (đẩy gậy, kéo co, ném còn…), ẩm thực dân tộc, sản vật địa phương, nghề thủ công truyền thống với sắc màu của các dân tộc Mông, Dao, Thái (Thanh Hóa) và các nhóm đồng bào phía Bắc đang hoạt động hàng ngày tại Làng.

Trình diễn khèn Mông - Ảnh: Tuấn Minh

Bên cạnh đó, trong chuỗi các hoạt động tháng 12 còn có:

Tái hiện tết Nào Pê Chầu của dân tộc Mông (tỉnh Điện Biên), đây là Tết cổ truyền có từ lâu đời, gắn liền với tín ngưỡng thờ vạn vật hữu linh của đồng bào. Thêm vào đó, Tết Nào Pê Chầu còn bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, đó là cơ sở để giữ gìn và phát triển vốn văn hóa truyền thống, giáo dục cho các thế hệ con cháu luôn hướng về cội nguồn. Tết của người Mông là sợi dây cố kết cộng đồng, là ngày để sum họp, các thành viên trong gia đình, bất kể người Mông dù đi xa hay ở gần cũng tìm về với gia đình, đồng thời kích thích khả năng sáng tạo nghệ thuật của người Mông, đó là nghệ thuật trang trí bàn thờ xử ca, trang trí nhà cửa; nghệ thuật chế tác và sử dụng các loại nhạc cụ của người Mông như khèn, sáo, kèn lá, đàn môi… Có thể nói, Tết Nào Pê Chầu đã lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống, phản ánh tình đoàn kết dân tộc, thể hiện lòng hiếu khách của người Mông.

Tái hiện Lễ “mừng cơm mới” của dân tộc Thái (tỉnh Thanh Hóa),  là dịp để người thân trong gia đình, làng xóm hội ngộ, chung vui, chia sẻ với nhau công việc làm ăn, xây dựng gia đình và thắt chặt thêm tình đoàn kết cộng đồng. Vì các nương lúa thường không chín đồng loạt nên những nhà trồng lúa rẫy thường chọn ngày khác nhau để làm lễ mừng cơm mới. Họ thường chọn ngày đẹp, tránh vào ngày kiêng cữ của gia đình như ngày mất của ông bà, bố mẹ, người thân trong nhà. Thông thường, người Thái mỗi năm chỉ cúng mừng cơm mới một lần.

Tái hiện trích đoạn Lễ hội cầu may của các dân tộc Mông, Dao, Thái (tỉnh Thanh Hóa), cứ mỗi dịp Tết đến xuân về, người dân trong bản lại nô nức rủ nhau đi xin lộc cầu may cho tiêu tan bệnh tật, mùa màng tốt tươi. Ông mo chủ lễ sẽ cúng thần linh cầu mưa thuận gió hòa, ban cho dân bản nhiều sức khỏe, hạnh phúc, đủ đầy.

Ngoài ra, trong chuỗi các hoạt động tháng 12 còn có các chương trình dân ca dân vũ “Bản Mông vui đón Tết”; “Niềm vui đón năm mới”; trình diễn Khèn của dân tộc Mông của tỉnh Điện Biên, Thanh Hóa; tái hiện không khí vui đón Tết với các trò chơi dân gian truyền thống: ném pao, tu lu, đánh mảng…; giới thiệu một số nét văn hóa truyền thống nghề dệt của các nhóm đồng bào Tây Nguyên (Tà Ôi, Ê Đê, Ba Na), đan lát của đồng bào Gia Rai, Cơ Tu và chương trình giới thiệu “Món ngon vùng miền - Chào năm mới 2025”.

MINH PHẠM